Enerji
Enerji dünyası çok büyük bir dönüşümü yaşıyor. Bir yandan enerji teknolojileri, ekipmanları ve üretim sürecindeki gelişmeler, arz ve talep dengesi, yanı sıra arz güvenliği; diğer taraftan ekosisteme büyük bir tehdit oluşturan küresel ısınma, bu dönüşümü daha da hızlandırıyor. Tabii bütün bunlara ARGE çalışmalarını da eklemeliyiz.
Bu açılardan bakıldığında enerji dönüşümünün temellerini;
- Başta enerjinin verimli kullanımı olmak üzere,
- Desantralizasyon (dağıtık enerji sistemlerine ağırlık verilmesi),
- Dijitalleşme (elektronik ve haberleşmede dijital gelişmelerden maksimum fayda sağlanması),
- Dekarbonizasyon (karbon salınımlarının azaltılması konusunda atılacak her türlü adımın atılması, fosil yakıtlardan uzaklaşma) oluşturmaktadır.
Ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji depolama sistemleriyle desteklenmesi de bir o kadar önemli olmaktadır. Bu çalışmaların arkasında, şüphesiz Endüstri 4.0’ın ana unsurları olan big data/büyük veri, AI/yapay zeka, simülasyonlar, çok katmanlı üretim teknikleri vb. büyük bir itici güç olarak ön plana çıkıyor, yatırım maliyetleri de sürekli olarak düşüş eğilimi gösteriyor.
Bu olumlu gelişmelere karşın, ortaya çıkan en önemli tehdit ise siber saldırılar. Bu saldırılar sonucu üretim tesisleri önemli kayıplar yaşayabiliyorken, iletim ve dağıtım tesislerinde ciddi sorunlar, enerji ticaret piyasalarında da önemli sıkıntılar yaşanabilmektedir.
Bu dönüşüm sürecinde enerji sektörüne yapılacak ve yapılmakta olan yatırımların, faaliyetteki enerji üretim, dağıtım ve iletim tesislerinin performanslarının teknik önlemlerin dışında, elektrik piyasasındaki işlemlerin de hem teknik hem ekonomik olarak güvence altına alınmaları büyük önem taşıyor.
Doğal olarak yatırımların, daha en başta fizibilite etütlerinin ve risk analizlerin doğru biçimde yapılması gerekiyor. Ayrıca sektör paydaşlarının, yatırımın her aşamasında sağlanacak doğru sigortacılık hizmetleriyle desteklenmesi gerekiyor. Söz konusu riskleri inşaat ve montaj/kurulum riskleri, operasyonel riskler, pazar/piyasa riskleri, çevresel riskler, finansal riskler, ülke riskleri, kredi riskleri vb. şeklinde kategoriye ayırıp tanımlamak mümkün.
Doğru sigortacılık hizmetlerini ise yatırımın tasarım ve planlama aşamasında başlayarak, inşaat ve montaj/kurulum aşamasında devam ederek, bakım/onarım ve devamlılık faaliyetleri de dahil olmak üzere işletme dönemini kapsaması ve müşteriye özel çözümlerin üretilmesi şeklinde tanımlayabiliriz. Günümüzde, bazı özel sigortacılık hizmetleriyle projelerin ya da yatırımların finansal yönden desteklenmeleri de mümkün hale gelmiş bulunuyor.
RİSK ANALİZLERİ
Risk yönetimi açısından yapılacak ilk iş riski belirlemek, sonra onu değerlendirmek, öncelik sırası vermek ve söz konusu belirsizliğin etkisini tanımlamak olmalıdır. Bunu, gelecekte gerçekleşebilecek olayların gerçekleşme ihtimalini ve potansiyel etkilerini asgari düzeye indirmek ya da azaltmak için bunları takip edip kontrol altında tutma, kaynaklarımızı doğru biçimde kullanabilmek için gerekli koordinasyonları sağlama faaliyetleri izler.
Bugün ve gelecekte karşı karşıya kalabileceğimiz riskleri acaba bilebilir miyiz? Tabii ki bilemeyiz, ancak eğer istersek, pek ala önlem alabiliriz, almalıyız da. Karar alıcılara yardımcı olmak açısından, günümüzde risklerin neler olabileceğini ve ne gibi tedbirler alınabileceğini ortaya koyan birçok enstrüman bulunmaktadır. Bunların başında da Risk Matrisi gelmektedir ki özellikle yenilenebilir enerji projelerinde çok yararlı olmaktadır.
Hangi sektör, proje boyutu ve projenin finansal yapısı ne olursa olsun, doğru bir risk yönetimi için en önemli husus, bütün risklerin açık biçimde ortaya konmasının gerektiğidir.
Yenilenebilir enerji projelerinde riskler belli başlı birkaç kategoriye ayrılabilir. Bunların her biri de gerçekleşmesi beklenen olayın yaratacağı spesifik riskler ve kimleri ilgilendirebileceği şeklinde detaylandırılabilir. Yenilenebilir enerji projelerinde karşılaşılan bazı risk kategorileri şunlardır:
| Risk Kategorileri | Riskler |
| Proje Yatırımcıları | Yatırımcının kredibilitesi, uzmanlığı ve taahhütleri |
| İnşaat | Santral inşaatıyla ilgili zamanlama, maliyet ve performans |
| Operasyon | Maliyetler, emre amadelik, çevresel etkiler, tarifeler ve mevzuatta yapılan değişiklikler, vb. |
| Piyasa | Piyasa hacmi, fiyatlar, elektrik talebi, kaynak yeterliliği ve sistem performansı |
| Nakliye | Lojistik maliyetlerindeki artış, lojistik faaliyetlerdeki değişik engeller (doğal olaylar, grev, ulaşımda diğer engeller, vb.) |
| Dış Faktörler ve Çevre | Doğal felaketler veya çevre mevzuatının ihlali nedenleriyle lisansın askıya alınması ya da iptali, vb. |
| Finansman ve Döviz | Döviz kurlarındaki hızlı artış, faiz oranlarında tahmin edilemeyen büyük artışlar vb.’nin santral inşaatının finansmanını engellemesi |
| Ülke Riski ve Politik Riskler | Dışarıda yaşanan muhtelif çatışmaların ülkeye yansıması, piyasalardaki aşırı oynaklık, ülkedeki politik hareketlilik vb. |
| Kredi | Borçların geri ödenmeme riski ya da bazı kritik ödemelerin yapılamaması vb. durumlar |
Bunlardan inşaat riskini ele alacak olursak, inşaat maliyetleri beklenen değerleri aşabilir, inşaatta gecikmeler olabilir ya da inşaat tamamlanamayabilir, projede ciddi değişiklikler ortaya çıkabilir, kalite sorunları yaşanabilir, mücbir sebep halleri ve doğal felaketler söz konusu olabilir, arazi kamulaştırmada sorunlar yaşanabilir, vb.
Aleni Sigorta olarak bütün bu hususları dikkate alıp risk yaratabilecek tüm olayları tek tek belirleyerek, yaptığımız risk analizlerimizle gerek yatırım döneminde gerekse işletme döneminde oluşabilecek her türlü zararın ve kayıpların önüne geçilmesi için maruz kalınabilecek riskler konusunda müşterilerimizin doğru bilgilendirilmesini sağlıyoruz.
Aleni Sigorta olarak sigorta sektörüne enerji alanında, özellikle yenilenebilir enerji konusunda, risk ve hasar danışmanlığı hizmeti sunmaktayız. Kayıplar ve hasarlar söz konusu olduğunda, tek bir problemden söz etmek oldukça güç. Çünkü her şey birbirini etkiliyor, biri diğerinin sonucu olabiliyor.
Diğer taraftan enerji sektöründe dijitalleşmenin etkisiyle pek çok teknolojik gelişme, yeni malzemelerin kullanıma girmesi, yeni süreçlerin ortaya çıkması vb. nedeniyle daha önceden söz konusu olmayan pek çok risk de hayatımıza girdi. Bu konuların daha proje aşamasında dikkate alınması gerekiyor. Ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak kurulan rüzgar santralı, PV güneş santralı vb. nin işletme dönemi boyunca verimli çalıştırılmalarının sağlanması, bakım ve devamlılıklarının güvence altına alınması hep yeni konular olarak karşımızda duruyor.
Bütün bunlardan başka yenilenebilir enerji santrallarının inşasında karşılaşılan güçlükler, inşaatın yarım kalması ya da gecikmesi, malzemelerin, makine ve ekipmanın zamanında sahaya intikal etmemesi gibi hususlar hep önemli sıkıntı kaynağı olarak ortaya çıkıyor.
Enerji sektöründe uzman olan risk danışmanlık ekibimiz, poliçelerle teminat altına alınabilecek ya da teminat altına alınması mümkün olmayan riskler ya da karşı karşıya kalabilecekleri güncel riskler konusunda müşterilerini aydınlatarak konuyu anlamalarına, riskleri yönetebilmelerine yardımcı olmaktadır.
Aleni Sigorta olarak, aşağıdaki alanlarda danışmanlık hizmeti sunmaktayız:
- Stratejik tavsiyeler/yeni pazarlara giriş, kurumsal risk yönetimi ve kurum kültürü,
- Geleceğin riskleri/siber riskler ve yıkıcı teknolojik gelişmeler,
- Esneklik ve Dayanıklılık/iş durmalarının analizi, devamlılık için planlama, tedarik zincirinde yaşanabilecek olası sıkıntılara karşı tedbirler, kriz yönetimi için öneriler,
- Veri analizi/Maliyetler ve öngörüler,
- Hasar öncesi ve sonrası için tahminler,
- Risk Mühendisliği/Risk tayini ve saha tetkikleri,
- İnşaat ve kurulum faaliyetleri için tavsiyeler,
- Doğal Felaketlere (orman yangınları, seller, vb.) karşı öneriler, tavsiyeler.
